Καντήλα Προσευχής

Γιατί «Καντήλα»; Γιατί αυτή η «αλυσίδα προσευχής»;

Από τότε που ήρθα στην Εκκλησία, μία από τις σκέψεις που με βασάνιζαν και με βασανίζουν ήταν το πώς να εκπληρώσω εκείνο τον βαρύ λόγο του Αποστόλου Παύλου: «αδιάλειπτως προσεύχεσθε» (A Θεσ. 5,17). Επειδή η εντολή δεν λέει ούτε να νηστεύουμε, ούτε να κάνουμε αγρυπνία, ούτε να εργαζόμαστε ακατάπαυστα - αλλά το Άγιο Πνεύμα μέσω του στόματος του Αποστόλου, μας προέτρεψε να προσευχόμαστε αδιάλειπτα. Εδώ πρέπει να τονίσoυμε ότι δεν πρόκειται απλά για μια σύσταση (όπως παρατήρησε ο Πατέρας Ιουλιανός, ο πνευματικός των Ρουμάνων πάτερων του Αγίου Όρους), αλλά, αυτή είναι θεία εντολή, κατά την οποία όλοι όσοι φέρουν το όνομα του Χριστού, πρέπει να την έχουν υπόψιν τους και να την μετατρέπουν σε έργο, ο καθένας βάσει των δικών του δυνάμεων.

Αυτό το πράγμα ήταν αυτονόητο τους παλαιούς καιρούς, τότε που οι Χριστιανοί πίστευαν εκ προθέσεως στην αλήθεια και στη δύναμη που έχει ο Ευαγγελικός λόγος. Αλλά, ακόμα και τότε, δεν ήταν εύκολο να εκπληρώσει κανείς αυτή την εντολή - διότι, πώς μπορείς να προσεύχεσαι αδιάλειπτα, έχοντας συγχρόνως την ανάγκη να εργάζεσαι, να τρως και, κυρίως, να κοιμάσαι; Οι Άγιοι Πατέρες προσπαθήσαν να δώσουν την καλύτερη απάντηση σε αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα για την ένωσή μας με τον Χριστό. Πρώτα εφάρμοσαν την εντολή στήν προσωπική τους ζωή και ύστερα έδωσαν συμβουλές βάσει των εμπειριών τους.

Κατά το τρόπο αυτό, κάποιοι από αυτούς, μάς έχουν μάθει να λέμε ακατάπαυστα την ευχή (την Προσευχή του Ιησού ή άλλες σύντομες προσευχές του είδους της), η οποία, μετά από πολλή προσπάθεια, μπορεί να κατεβεί στην καρδιά ή να προφέρεται κατά τη διάρκεια του ύπνου ή οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας.

Άλλοι, όπως αυτοί από τη Μονή των Ακοιμήτων (η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Στουδίου) είχαν οργανωθεί να προσεύχονται σε «βάρδιες». Ομάδες μοναχών περνούσαν από την εκκλησία για προσευχή, ώστε η προσευχή να μη σταματήσει ποτέ μέσα στο κοινόβιο.

Όμως, η γενική στάση της Εκκλησίας, όσον αφορά τη δυνατότητα εκπλήρωσης αυτής της εντολής, είναι ότι, αδιάλειπτα προσεύχεται αυτός που ενώνει την προσευχή με την εργασία και την εργασία με την προσευχή. Με άλλα λόγια, πρέπει να καλλιεργηθεί στη καρδιά, ένα συνεχώς προσευχητικό βίωμα, μια συνείδηση του ότι βρισκόμαστε αδιάλειπτα ενώπιον των οφθαλμών του Κυρίου, όπου και αν βρισκόμαστε.

Από που ξεκίνησε αυτή η ιδέα της «Καντήλας»;

Ακόμη από τη γέννηση της κοινότητας μας, μία από τις βασικές ιδέες ήταν να προσευχόμαστε ο ένας για τον άλλον, για να έρθουμε πιο κοντά και για να εκπληρωθεί η προσευχή του Χριστού στη Γεσθημανή: «ινα πάντες εν ωσιν». (Ιω. 17,21). Όλα ξεκίνησαν από την Προσευχή για την ενότητα του Γέροντος Σωφρονίου από το Έσσεξ. Πρότεινα στους αδελφούς και στις αδελφές, να «συγκεντρωνόμαστε» με μια κοινή συνείδηση, κάθε βράδυ γύρω στις 23 μ.μ., ενώ ο καθένας θα βρίσκεται στο σπίτι του. Προσπαθούμε να λέμε αυτή την προσευχή, και ο καθένας θα μνημονεύει όλους τους υπόλοιπους ενορίτες, και ύστερα, ο καθένας, βάσει των προσωπικών του δυνάμεων, να λέει την ευχή του Ιησού και της Θεοτόκου («Θεοτόκε Παρθένε χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία …»).

Μετά από λίγο καιρό, τους πρότεινα αυτό το έργο της «Καντήλας». Όλοι οι ενορίτες το δέχθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό, και έπειτα, με τη βοήθεια του Θεού, μετατράπηκε σε βίωμα, που όλο αυξάνει σε χάρη τον κάθε μήνα που περνάει, με το έλεος του Θεού.

Αλλά, πως είναι δυνατόν στην εποχή μας να ακολουθήσουμε την προτροπή των Αγίων Πατέρων να προσευχόμαστε αδιάλειπτα όταν - στις μέρες μας, το μυαλό μας είναι τόσο διασκορπισμένο με τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε, τις διάφορες πληροφορίες και έννοιες, όταν, αντικειμενικά μιλώντας, ο χρόνος για προσευχή τείνει να εξαφανιστεί εντελώς από το πρόγραμμα που έχει ο καθένας από μας κατά τη διάρκεια της ημέρας;

Αναρωτιόμαστε, αλλά γνωρίζουμε ταυτόχρονα ότι η εντολή του Ευαγγελίου είναι τόσο επίκαιρη σήμερα όσο ήταν και κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας, τόσο του παρελθόντος όσο και οι σύγχρονοι, μας προτρέπουν να προσπαθήσουμε να την εκπληρώσουμε ψάχνοντας τους καταλληλότερους τρόπους για την κάθε ειδική περίσταση στόν κόσμο που ζούμε.

Προσωπικά, βρήκα μια πιθανή λύση σε αυτό το πρόβλημα στους Ρουμάνους μάρτυρες που βρίσκονταν στις κομουνιστικές φυλακές. Αυτοί, επιβίωσαν μέσα στις σκληρότερες συνθήκες που μπορεί να βρεθεί ένας άνθρωπος (απομόνωση για χρόνια, ψυχολογικό στρες, βασανιστήρια, κρύο, πείνα, έλλειψη στοιχειδών συνθηκών υγιεινής και ζωής), κατάφεραν να ανάψουν την «Καντήλα» της προσευχής και να την κρατήσουν αναμμένη για χρόνια κατά την διάρκεια της νύχτας, μερικές φορές ακόμα και μέχρι την ήμερα της απελευθέρωσης τους.

Διάβασα ότι, στις δέκα το βράδυ, όταν έσβηναν τα φώτα, ένας από αυτούς άρχιζε να προσεύχεται. Όταν κουραζόταν, ξυπνούσε τον διπλανό του για να συνεχίζει. Εκείνος ξυπνούσε τον επόμενο, και ούτω καθεξής. Όταν ο τελευταίος του κελιού τέλειωνε την προσευχή του, χτυπούσε τον τοίχο του διπλανού κελιού ώσπου κάποιος του απαντούσε, επιβεβαιώνοντας του έτσι, ότι η αλυσίδα προσευχής συνεχίζεται από τους συγκρατουμένους του. Αυτή η προσευχή, σύμφωνα με τις μαρτυρίες πολλών πρώην πολιτικών κρατουμένων, ενδυνάμωνε όλους αυτούς που είχαν αφιερωθεί σε αυτήν και τους βοήθησε να διατηρήσουν «σώας τας φρένας» κατά την διάρκεια της κράτησής τους. Πολλοί από αυτούς αποφυλακίσθηκαν όντας φωτισμένοι, και ζούσαν, με ένα θαυμαστό τρόπο, ακόμη περισσότερο και από κάποιους πρώην βασανιστές τους.

Αν σκεφτόμαστε τα λόγια του «φυλακισμένου προφήτη» Ιωάννη Ιανολίδε (ομολογητή στις κομουνιστικές φυλακές), ο κόσμος στον οποίο ζούμε τώρα, μοιάζει όλο και περισσότερο με μια φυλακή, που είναι βαρύτερη από αυτή των ημερών του. Σήμερα, είναι πολλοί λίγοι αυτοί που συνειδητοποιούν τόσο το ιδεολογικό ολοκληρωτικό καθεστώς όσο και τον αντιχριστιανικό τρόπο ζωής, τα οποία αρχίζουν σιγά σιγά να κυριεύουν τον κόσμο. Σήμερα, εξουσιαζόμαστε από το πνεύμα του κόσμου τούτου και οι φρουροί των κελιών στά οποία είμαστε φυλακισμένοι είναι τα ίδια μας τα πάθη, άριστα καλλιεργημένα και καλοαναθρεμμένα από την κοινωνία όλων των αισχροτήτων, ή την «καταναλωτική κοινωνία».

Εκεί, στις φυλακές, οι βασανιστές χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο για να τους κάνουν να αρνηθούν τον Χριστό. Στο δικό μας κόσμο, οι αρνήσεις γίνονται οικειοθελώς. Πλανεύουν ιδιαίτερα τους νέους παροτρύνοντάς τους να αγκαλιάσουν έναν τρόπο ζωής απολύτως αντίθετο με την εν Χριστώ ζωή. Στις φυλακές, πάλευαν να τους αφαιρέσουν τή δυνατότητα να έχουν προσωπικές στιγμές - τώρα όμως, οι άνθρωποι έχουν οι ίδιοι παραιτηθεί από την προσωπική τους ιδιωτική ζωή για χάρη της τηλεόρασης, του Διαδικτύου ή του οποιοδήποτε μέσου που τους κλέβουν την ηρεμία και την δυνατότητα να είναι μόνοι με τον Χριστό. Οι βασανιστές έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να χωρίσουν τους κρατουμένους από τις οικογένειές τους, πιστεύοντας ότι έτσι θα τους αποθαρρύνουν και θα τους υποτάξουν ευκολότερα. Σήμερα όμως, το διαζύγιο έχει γίνει μόδα.

Έχοντας υπόψιν την χτυπητή ομοιότητα μεταξύ του αντιχριστιανικού χαρακτήρα των κομουνιστικών φυλακών και της «φυλακής» της κοινωνίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης και κατανάλωσης, σκεφτήκαμε ότι αυτό το έργο της «Καντήλας» θα μας βοηθήσει να επιβιώσουμε ως οικογένειες, ως κοινότητες και ως έθνος στους καιρούς που ζούμε.

Ποιο είναι αυτό το έργο της «Καντήλας» πιο συγκεκριμένα; Πώς λειτουργεί;

Από τις δέκα το βράδυ έως τις επτά το πρωί, ένα μέλος της κοινότητας προσεύχεται (από το σπίτι του) για μια ώρα, όπως ο ίδιος αισθάνεται - είτε με τη ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με!» είτε με ψαλμούς, είτε με τις προσευχές της Εκκλησίας είτε με αυτές της καρδιάς του. Προσεύχεται για τον εαυτό του, για την εν Χριστώ οικογένειά του, για όλους όσους γνωρίζει ότι υποφέρουν άμεσα ή χρονίως (όσους βρίσκονται σε απιστία, σε ασθένεια, σε φτώχια κλπ), για όσους τον έχουν βλάψει ή τους έχει βλάψει ο ίδιος και ούτω καθεξής. Ο καθένας προσεύχεται όπως μπορεί, αρκεί να μην σταματήσει η προσευχή κατά την διάρκεια της νύχτας. Όταν κάποιος έχει τελειώσει την ώρα που του αναλογεί (και πάει για ύπνο), κάποιος άλλος έχει ήδη ξυπνήσει και συνεχίζει την προσευχή, κρατώντας με αυτόν τον τρόπο την «Καντήλα» αναμμένη, ώστε να μην σπάσει η αλυσίδα της προσευχής.

Αν μια ομάδα ανθρώπων από μία ενορία ή κάποια πνευματικά παιδιά κάποιου Πατρός, ήθελαν να οργανώσουν μια «Καντήλα» προσευχής, τι πρέπει να κάνουν;

Πρώτα, πρέπει να πάρουν την ευλογία από τον πνευματικό τους και να τον παρακαλέσουν να αναλάβει αυτός την φροντίδα της «Καντήλας». Εν συνεχεία, ο καθένας μπορεί να οργανωθεί ανάλογα με τις συνθήκες στις οποίες ζει.

Για παράδειγμα, στην ενορία μας, (εγώ) έχω αναθέσει έναν αριθμό (θα μπορούσε να δοθεί και ένα όνομα αγίου) στον καθένα από αυτούς που με βεβαιώσαν ότι θέλουν γίνουν «άγρυπνοι φρουροί της προσευχητικής Καντήλας». Με αυτό το τρόπο, προφυλάσσονται από την κενοδοξία (όσοι προσεύχονται πολύ) ή από το να κρίνουν τους άλλους (για όσους εγγράφονται αρχικά, και ύστερα δεν λαμβάνουν πια μέρος σε αυτό το έργο). Αφού δώσω έναν αριθμό στον καθένα, δεν ξανακοιτάζω πλέον τον αρχικό πίνακα. Το κάνω αυτό, τόσο για να προστατεύσω τον εαυτό μου να μην κρίνει, όσο και για να έχει ο καθένας την απόλυτη ελευθερία να αποφασίσει αν και πότε θέλει να συνεχίσει το έργο της «Καντήλας»· έτσι, τα πάντα εναποτίθενται στη συνείδηση του καθενός και στο Θεό.

Πριν το τέλος του κάθε μήνα, στέλνω ένα email σε όλους εκείνους που έχουν λάβει τα νούμερα τους από μένα. Στο email υπάρχει ένας σύνδεσμος με έναν άδειο πίνακα, όπου μπορεί να δηλώσει ο καθένας τις ώρες που επιθυμεί να προσευχηθεί βάσει του προγράμματός του, ανάλογα με τις δυνάμεις και τις δυνατότητες που έχει (μικρά παιδιά, εφημερίες, κλπ). Αυτοί που δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, μπορούν να στραφούν σε κάποιον που έχει, για να τους βοηθήσει.

Είπα στους αδελφούς της κοινότητάς μας, ότι, καλά θα ήταν να μην βιαστούν να εγγραφούν στις πιο εύκολες ώρες (αυτές μεταξύ 22:00 και 24:00 και 6:00 και 7:00 το πρωί) με το που λαμβάνουν το email από μένα. Τους παροτρύνω σε αυτό, επειδή υπάρχουν κάποιοι από εμάς που θα ήθελαν πολύ να συμμετάσχουν (τουλάχιστον στις προσιτές ώρες) σε αυτό το ευλογημένο έργο της «Καντήλας» όμως, πολλές φορές δεν μπορούν να το κάνουν επειδή είτε περνάνε δύσκολες νύχτες (νήπια, ταξίδια), είτε διασχίζουν μια μακρά εξαντλητική περίοδο. Ωραία θα ήταν να προσπαθούμε να δεσμευθούμε για τις δυσκολότερες ώρες (μετά τα μεσάνυχτα), εκπληρώνοντας έτσι το λόγο του Αποστόλου: «Τούτο δε λέγω, ότι ο σπείρων με φειδωλίαν και με φειδωλίαν θέλει θερίσει, και ο σπείρων με αφθονίαν και με αφθονίαν θέλει θερίσει. Έκαστος κατά την προαίρεσιν της καρδίας αυτού, ουχί με λύπην ή εξ ανάγκης· διότι τον ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός.» (Β Κορ. 9, 6-7) Μόνο με θυσία λαμβάνουμε έμπνευση και μόνο με έμπνευση μπορούμε να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη σωτηρία.

Τι συμβαίνει αν γραφτώ στο πίνακα και δεν κατορθώσω να προσευχηθώ στην καθορισμένη ώρα;

Αν αυτά τα «ατυχήματα» γίνουν λόγω ασθένειας (είτε προσωπικών είτε κάποιου άλλου από την οικογένεια), μετακινήσεων, αδυναμίας να ξυπνήσει κανείς λόγω κόπωσης ή άλλων παρόμοιων καταστάσεων, δεν είναι κάτι τόσο τραγικό. Ο Θεός μας κρίνει πρωτίστως από τις προθέσεις και τη συμπεριφορά μας, και κατόπιν από τα γεγονότα. Αυτή δεν είναι μια δέσμευση «ζωής και θανάτου», αλλά ένα κάλεσμα για ευθύνη. Για παράδειγμα, όταν μια γυναίκα γεννά, ή όταν κάποιος δεν νιώθει καλά ή είναι πολύ κουρασμένος και παραλείψει την σειρά του, δεν ζημιώνεται κανείς. Αν αυτό το πρόσωπο είναι ειλικρινές και ο λόγος του είναι σοβαρός, πιστεύω ότι ο Φύλακας Άγγελός του θα τον αντικαταστήσει στην «αλυσίδα» της προσευχής. Αν με ενημερώσει έγκαιρα, θα μπορέσω να παρακαλέσω κάποιον από αυτούς που ξέρω ότι είναι πιο διαθέσιμοι, για να τον αντικαταστήσουν.

Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί: «Πηγαίνω στην εκκλησία τις Κυριακές και τις ημέρες των γιορτών, προσεύχομαι πρωί και το βράδυ, διαβάζω και από το Ψαλτήρι ... τί μου χρειάζεται και «η Καντήλα»; Τι παραπάνω όφελος θα είχα από αυτό το έργο;

Πιστεύω ότι, στις ήμερες μας, το έργο της «Καντήλας» μπορεί να μας ωφελήσει πολύ και να μας στηρίξει πνευματικά, σε διάφορα επίπεδα.

α) Κατ 'αρχάς, σε προσωπικό επίπεδο. Ο καθένας από εμάς έχει μεγάλη ανάγκη για προσευχή και αγρυπνία. Έχουμε ακούσει τόσες πολλές φορές τα λόγια του Κύριου που μας παροτρύνουν για αγρύπνια, αγώνα και προσευχή. Επιπλέον, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, θα πρέπει να «εξαγοράσουμε τον καιρό» διότι «αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσιν» (Εφ. 5,16). Η προτροπή του Αποστόλου Παύλου είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρη από ποτέ.

Η «Καντήλα» επίσης μας δίνει την ευκαιρία να «ξεφύγουμε» από τον εγωισμό και τη μοναξιά μας. Στην Αγία Γραφή βρίσκουμε γραμμένο: «Αλίμονο όμως σ' εκείνον που είναι μόνος του», και ο Κύριος λέει: «Γιατί όπου είναι δύο ή τρεις συναγμένοι στο δικό μου όνομα, εκεί είμαι, στο μέσο αυτών». (Ματθ. 18,20).

Επιπλέον, όλοι οι Άγιοι Πατέρες και οι σύγχρονοι Όσιοι, μας συνιστούν θερμά την νυχτερινή προσευχή. Για παράδειγμα, ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε ότι όπως η νυχτερινή βροχή είναι η καλύτερη βροχή για τη γη, το ίδιο είναι για την ψυχή η νυχτερινή προσευχή. Ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής, με την συνοδεία του, δεν παρέλειπαν ποτέ την νυχτερινή προσευχή - έκαναν όλες τις ακολουθίες τη νύχτα. Ο Αρχιμανδρίτης Αιμιλιανός παροτρύνει αδιάκοπα, σε όλα τα βιβλία του, να προσπαθούμε ιδιαίτερα να βυθιστούμε στη νυχτερινή προσευχή.

Για αυτή την προσευχή πρέπει να «βιάσουμε τον εαυτό μας», διότι μόνο έτσι, μας λέει ο Σωτήρας, μπορούμε να αποκτήσουμε τη Βασίλεια των Ουρανών (Ματθ. 11,12). Η προσευχή της «Καντήλας» μπορεί να γίνει μια πολύ καλή μαρτυρία, ότι στη σχέση μας με τον Χριστό, αναζητούμε κάτι περισσότερο και δεν είμαστε ικανοποιημένοι μόνο με τις πρωινές και βραδινές προσευχές - που συχνά παίρνουν μια τυποποιημένη μορφή. Όπως μας λέει ο Κύριος «αν δεν περισσέψει η δικαιοσύνη σας περισσότερο εκείνης των γραμματέων και των Φαρισαίων, δε θα εισέλθετε στη Βασιλεία των Ουρανών». (Ματθ. 5,20)

Επιπλέον, όλοι όσοι έχουν «γευτεί» την νυχτερινή προσευχή, γνωρίζουν ότι την επόμενη μέρα αισθάνονται μια ιδιαίτερη εγρήγορση του νου, πολύ διαφορετική από αυτή των άλλων ημερών.

β) Ένα τέτοιο έργο βοηθάει πολύ και στο επίπεδο της ενορίας ή της κοινότητας στην οποία ανήκουμε.

Αυτή η προσευχή ενώνει με τον καιρό σε ένα είδος πνευματικής «πήξης» τους συμπροσευχομένους. Είναι μια προσφορά που κάνει ο καθένας από εμάς, όμως η χάρη που λαμβάνει εκείνος που προσεύχεται, μεταδίδεται σε ολόκληρη την κοινότητα που συμμετέχει σε αυτό το έργο. Άλλωστε, η προσευχή για τους άλλους είναι το σημαντικότερο μέσο για να έρθουν πιο κοντά τα μέλη μιας ενορίας ή κοινότητας. Το λέω αυτό επειδή έχω δει πολλές φορές ενορίτες ή ιερείς να προσπαθούν να φέρουν τους ανθρώπους μαζί - δυστυχώς, μέσω κοσμικών τρόπων όπως τα μπάρμπεκιου, τους χορούς, κτλ. - αλλά τα αποτελέσματα ήταν ανάλογα των προσπαθειών. Δηλαδή, δεν κατάφεραν τίποτα.

Ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ μας προτρέπει να προσευχόμαστε πάντα ο ένας για τον άλλον - φέροντας στις καρδίες μας τα πνευματικά μας αδέλφια - και επιμένει πάνω στο γεγονός ότι ενωμένοι γινόμαστε δυνατότεροι στο «Πνεύμα» και στο πνεύμα. Επειδή, όταν δύο ή περισσότερα πρόσωπα ενώνονται για τον ίδιο πνευματικό σκοπό, η δύναμη του καθενός πολλαπλασιάζεται στο άπειρο.

Και, αν μη τι άλλο, μια τέτοια συμπροσευχή θα έχει συνέπειες και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μου είχε διηγηθεί κάποιος μια ιστορία με τον Γέροντα Διονυσίο από την Κολιτσού. Όταν τον ρώτησε κάποιος πνευματικός αν στην εποχή μας θα ήταν καλύτερα να ελαφρύνει λίγο τον κανόνα προσευχής στους υποτακτικούς του, ο πατήρ του απάντησε: «Βέβαια, οι καιροί είναι δύσκολοι. Διανύουμε τον όγδοο αιώνα όλων των κακών, όμως, εμείς να μην αφεθούμε. Να ξυπνήσουμε την νύχτα για προσευχή, διότι μόνο έτσι θα μας βοηθήσει ο Καλός Θεός να περάσουμε αυτούς τους καιρούς». Ακριβώς σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς πρέπει να αυξήσουμε την προσευχή - όχι μόνο για τους εαυτούς μας και για τις οικογένειές μας, αλλά και για τους άλλους, για όλο τον κόσμο - βάση του υποδείγματος του Αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου που πολύ προσεύχονταν, λέγοντας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον ημάς και όλο τον κόσμο Σου».